طراحی تجربه کاربری(UX) و رابط کاربری(UI) چیست؟

UI/UX چی هستن؟ شباهتها و تفاوتهاشون چیه؟ اصلا چه اهمیتی دارن؟ وظیفه ی طراحاشون چیه؟
تو این مقاله میخوایم جواب همه ی این سوالات رو بررسی کنیم.

طراحی تجربهٔ کاربری (User experience design)که به اختصار به اون UX ,UXD, UED و همینطور XD هم گفته میشه اولین راه انسانی طراحی محصولات است. روندیه که برای افزایش رضایت کاربر یا مشتری از محصول که از طریق ارتقاء کیفی موارد زیر محقق میشه:

• بهبود قابلیت استفاده
• سهولت در استفاده
• تعاملی لذت‌بخش بین کاربر یا مشتری و محصول

میشه گفت UX بخشی از طراحی وب هستش که روی افزایش تجارب یک کاربر یا یه شرکت، محصولات یا خدمات تاثیر داره. UX در صنعت وبسایت شامل جنبه هایی مانند محتوای وبسایت، سیستم پشتیبان، ساختار آن و طراحی آن است. یک تجربه کاربری خوب با در نظر گرفتن اقدامات بهبود سهولت استفاده، قابلیت استفاده و تعامل بین محصول و کاربر نهایی باید به رضایت مشتری و وفاداری تبدیل بشه. یه طرح UXخوب تعامل کیفیت و رضایت بین کاربر و محصولات یا خدمات شرکت است.

همانطور که گفتیمUX به طراحی تجربه ی کاربری گفته می شه که شامل کلیه ی تجربیات مبتنی بر وب کاربر است و میتونه شامل واسط کاربری باشد که درهم ادغام می شن. اینا همه در مورد اینه که یه کاربر رو تقریبا بدون هیچ تلاشی در بخش فرایند از نقطه ی آ به نقطه ی ب ببریم. بعضی از مفاهیم تجربه ی کاربری به شرح زیر است:

• فرایندی که از طریق اون محصولات شرکتتون یافت می شه
• توالی اقداماتی که اونها همانطور که با واسط در تعامل هستند برعهده دارند
• افکار بوجود آمده حین انجام کار
• برداشت هایی که از«تعامل» می کنند

 

تا کنون، مطالعات انجام شده در زمینهٔ تجربهٔ کاربری (UX) بیشتر روی ارزیابی‌های کوتاه مدت و ارتباطات طولانی مدت با مشتری متمرکز بوده که اخیراً همین رابطهٔ طولانی مدت، کلید اصلی رسیدن به موفقیت در بازار به‌ حساب میاد.

در طراحی تجربه کاربری، سعی میشه طراحی کاربر محور به نحوی که بهترین بازخورد در کنار بهینه‌ترین حالت سوددهی  باشه، انجام بشه. توی طراحی تجربه کاربری مقصود از سود، رسیدن به هدف تعامل مشتری یا کاربر با محصول است و صرفا مقاصد مالی ملاک قرار نمی‌گیره.

UXD با پرداختن به تمام جوانب یک محصول و انتظارات مشتری از اون محصول، برای تعامل بین انسان و کامپیوتر طراحی شد که به آن human-computer interaction یا به اختصار HCI گفته میشه.

 

طراح UX:

نقشهای مختلف طراح  UX که فرد میتونه برآورده کنه زیاده. بعضی از آنها کل کار رو به دست میگیرن، بعضی از آنها بخشیشو و دیگران نقش های تاکتیکی ای دارند. اونچه که بسیاری از طراحان UX دوست دارن بدونید اینه که UX فقط طراحی رابط کاربری نیست.

طراح UX برای شروع هر پروژه، باید از ابتدا تا انتهای آن حضور داشته باشه. اونها در چرخه زندگی پروژه حیاتی هستند. بدون اونها، محصول از اهداف کسب و کار شرکت ها و کاربران جدا میشن.

طراح UX احتمالا جریان کاربر رو طراحی میکنه، مثل مراحل مورد نیاز کاربر برای ثبت نام خبرنامه شما.

در اینجا برخی از مسئولیتهای طراح UX ذکر می شه:

استراتژی و محتوا:

• تحلیل رقبا
• تجزیه و تحلیل مشتری
• ساختار محصول / استراتژی
• توسعه محتوا

 

ساخت نقشه ی سایت و نمونه سازی:

• Wireframing(مدل سازی سایت)
• نمونه سازی
• تست / تکرار
• برنامه ریزی توسعه

 

اجرا و تجزیه و تحلیل:

• هماهنگی با طراح یا طراحان UI
• هماهنگی با توسعه دهندگان وب
• ردیابی اهداف و ادغام
• تجزیه و تحلیل و تکرار

حالا رابط کاربری چیه؟

پیدا کردن یه تعریف جامع برای طراحی واسط کاربری(UI) به خاطر وجود اینهمه سوء تعبیر یه مقدار مشکله.  در حالیکه تجربه کاربر مجموعه ای از وظایف متمرکز بر بهینه سازی یک محصول برای استفاده موثر و لذت بخش است اما طراحی رابط کاربر مکمل UX و حس و ظاهر و نمای تعامل محصول است. اما مثل UX، اغلب توسط صنایع مورد استفاده طراحان UI اشتباه گرفته میشه.

UI به معنای طراحی واسط کاربر برای ماشین و نرم‌افزار، مثل رایانه، لوازم خانگی، موبایل و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی با تمرکز بر به حداکثر رساندن تجربه کاربری است. هدف از طراحی واسط کاربر این است که تعامل کاربر رو از نظر انجام اهداف تا جای ممکن ساده و کارآمد بکند.

یک طراحی واسط کاربر خوب، انجام وظایف را بدون جلب توجه غیر ضروری به خود واسط تسهیل می‌کنه. هنر گرافیک و تایپوگرافی برای کاربردپذیری به کارگرفته میشه. فرایند طراحی باید بین قابلیت‌های فنی و عناصر بصری تعادل برقرار کنه تا سیستمی ایجاد کنه که نه تنها عملیاتی باشد بلکه کاربردپذیر و انطباق پذیر با نیازهای در حال تغییر کاربر باشد.

طراحی واسط کاربر در طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها، از سامانه‌های رایانه‌ای تا اتومبیل‌ها و هواپیماهای تجاری دخالت داره، همه این پروژه‌ها درگیر بسیاری از همان تعاملات اساسی انسان که هنوز نیز نیاز به برخی از مهارت‌های منحصر به فرد و دانش است، هستند. در نتیجه، طراحان به پیدا کردن تخصص در انواع مختلف پروژه‌ها و داشتن مهارت‌های محوری روی تخصصشان چه در حوزه طراحی صنعتی، طراحی نرم‌افزار و طراحی وب گرایش پیدا کردند.

شما می تونید طراحی UI یا طراحی رابط کاربری رو اینجوری درنظر بگیرید:

طراحی رابط کاربر = طراحی بصری + طراحی تعامل.

طراحی بصری ظاهر و حس سایت است، مثه شخصیت و نام تجاری. طراحی تعاملی اینه که افراد چجوری با سایت شما ارتباط برقرار می کنند.

طراح UI:

طراح UI تعاملات رو بهبود می بخشه و افزودن رنگ و تأکید بر طرح اصلی که به کاربران راهنمای مورد نیازشون رو ارائه میدن تا به طور مثال روند ثبت نام در خبرنامه رو با موفقیت سپری کنند، انجام میده.

طراح رابط کاربری یه ابزار مورد استفاده ی شماست و کسانی که روی آن کار می کنند به قدرتمندی یک مته یا چکش در کار ساخت و سازن. حتی اگه باور دارید که UX مهم تره همیشه به یاد داشته باشید برای این کار طراحان مناسب و خوب انتخاب کنید.

مسئولیتهای طراح رابط کاربری از این قبیل است:

نگاه کردن و حس کردن:

• تجزیه و تحلیل مشتری
• پژوهش طراحی
• توسعه نام تجاری و گرافیک
• راهنمای کاربر/طرح داستان

 

پاسخگویی و تعامل:

• نمونه سازی UI
• تعامل و انیمیشن
• انطباق با تمام اندازه های صفحه نمایش دستگاه ها
• پیاده سازی با توسعه دهنده

 

علت اهمیت UI/UX:

در جامعه ی سریع و پیشرفته امروز، موفقترین وب سایتها یا برنامه ها آنهایی هستند که پاسخگویی سریع و کارامدی داشته باشن. طراحی و نرم افزار در حال حاضر به شدت بر اساس تجربه کاربر است، چون همه کاربر محور هستن. اگر پیدا کردن یه محصول توی وب سایت شما در مقایسه با سایت رقبای شما  پانزده ثانیه بیشتر طول بکشد، می تونید اطمینان حاصل کنید که در نتیجه و گزارش فروش شرکت تاثیرش رو خواهید دید. اغلب کاربران در وب به طور کلی می دونن که دنبال چه چیزی هستند. حتی اگه اونها بی هدف در حال وبگردی باشن ، این به شما و طراحان UI / UX شما  بستگی دارد تا اونها رو به بهترین نحو به سایت خودتون بکشونید تا بتونن محصول یا سرویس مورد نیاز خودشون رو پیدا کنن.

 

UX/UI باهم کار میکنند:

تصور کنید که میخواید یه کیک درست کنید که مواد لازمش UI/UXاست. مسخره نکنین! دارم جدی میگم. برای شروع به یه دستور پخت، مواد لازم، یه خورده لوازم آشپزخونه و یه فر لازم دارید. بعدش همشون بزنید، بپزید، برش بدید، سروش کنید و بخورید.

اما کدوم قسمتش UIهستش و کدوم UX؟ فرایند پختنش میشه UXو فرایند تزئین و سرو کردنش میشه UI. اما جدا کردنشون از همدیگه یه جورایی محاله.

تجربه کاربر (UX) و رابط کاربری (UI) دوتا از گیج کننده ترین واژه ها در زمینه ی کاری ما هستتند. یک UI بدون UX مانند یه نقاش است که رنگ رو بدون فکر روی بوم میریزه. در حالی که UX بدون UI مانند قاب یه تابلو است که انگار هیچی روی اون باهاش هماهنگ نیست. یک تجربه عالی محصول با UX شروع میشه و با UI ادامه پیدا میکنه. البته که هر دو برای موفقیت محصول ضروری هستند.

طراح تجربه کاربر هنگام کار بر روی یک پروژه وب یا برنامه ی موبایل یک طراح اصلی است. اگر چه، اغلب زمان ها در یک ساختار تیم رسمی تر، طراح اصلی کسی است که به تیم رابط کاربر نزدیک تر است یا اونها رو هدایت میکنه. آنها پروژه های مربوط رو نظارت می کنند، اما در هر دو زمینه ی UI / UX کار نمیکنن، مگر اینکه در هر دو فوق العاده با استعداد باشند. لازم به ذکر است که بسیاری از طراحان UI و UX نمیتونن هر دو نقش رو ایفا کنند، در واقع بسیاری از اونها در صورت لزوم قادر به انجام این کار هستند.

 

حالا به تفاوتها و شباهتهای UX , UI می پردازیم:

با توضیحاتی که ابتدای مقاله داده شد UX همان طراحی تجربه کاربری یا USER EXPERIENCE DESIGN   هستش، اما UI همان طراحی رابط کاربری یا User Interface Design است. هر دو برای یک محصول حیاتی هستند و با یکدیگر همکاری می کنند. اما با وجود رابطه ی حرفه ای خود، با توجه به بخش های بسیار متفاوتی از فرایند و رشته طراحی نقششون کاملا متفاوته. جایی که طراحی UX یک زمینه تحلیلی و فنی تر است، طراحی UI به آنچه که ما به عنوان طراحی گرافیکی اشاره می کنیم نزدیکتر است، هرچند مسئولیت ها تا حدودی پیچیده تر است.

اگر یک محصول رو به عنوان بدن انسان تصور کنید، استخوان ها کدها رو نشان می دن که ساختار و شکل بدن رو می سازن. ارگان ها طراحی UX رو نشون می دن که کارشون اندازه گیری و بهینه سازی برای پشیبانی از عملکرد زندگی است. طراحی UI تناسب و شکل ظاهری بدن است که حواس و واکنشهای اون رو نشون میده.

در سطح ابتدایی،UI مجموعه ای از صفحه نمایش ها، صفحات و عناصر بصری مانند دکمه ها و آیکون ها است که شما برای برقراری ارتباط با یک دستگاه استفاده می کنید. اما UXتجربه ای است که آنها با هر جنبه ای از محصولات و خدمات شرکت تعامل دارند.

UI  مثل زین اسب، رکاب اسب و قدرت کنترل بر اونه. UX احساس شما در توانایی اسب سواری است.

UIبخشی از محصول است که چشم کاربر بعد از باز شدن سایت به اون میفته و UX این است که هنگام بازدید به سایت چه احساسی بهشون دست میده.

نمای کلی تفاوتهاشون:

• UX رابط ها رو تاثیرگذار می کنه اما UI  رابط ها رو زیبا میکنه.
• UX به کاربران کمک می کنه که به اهدافشون برسند اما UI باعث میشه که کاربران ارتباطات احساسی با سایت برقرار کنند.
• طراحی UX در ابتدا انجام می شود اما گاهی اوقات طراحی UI بعد از آن انجام می شود.
• UX در کل محصولات، رابط ها و خدمات استفاده می شود اما UIفقط مربوط به رابط است.

 

و اما بعضی از شباهتهای اونها به شرح زیر است:

• بهبود رضایت مشتری به عنوان هدف اصلی
• تمرکز بر روی کاربر و تعامل او با محصول یا خدمات
• امکان اعمال آنها در هر محصول

 

حواستون باشه که تجربه ی کاربری رو با تحقیقات بازاریابی اشتباه نگیرید:

اگر چه به عنوان یه طراح UX از شما انتظار می ره که به هدف خاصی دست پیدا کنید، نباید چارچوب کاری خودتون رو با یه محقق بازار اشتباه بگیرید. توصیف شغلی یک طراح UX عمدتا شامل فرایند کاوش رویکردهای متعددی است که باید برای حل یک مشکل خاص که اکثریت کاربران هدف با آن مواجه می شه، دنبال بشه. برای توضیح بیشتر، طراح UX باید از وجود یک جریان منطقی برای محصول، مطمئن بشه. یک روش محبوب که طراح UX برای این کار استفاده می کنه اینه که آزمایشات چهره به چهره رو انجام بده تا نحوه رفتار کاربران برای محصول رو که مشتری قصد ارائه آن رو از طریق وب سایت خود داشته باشد، بررسی کند. طراح UX به منظور ایجاد یک تجربه کاربری شگفت انگیز، بلوک های کلامی و غیر کلامی را اصلاح و شناسایی می کنه. به غیر از این، طراح UX نیز در توسعه و نگهداری مدل ها، نقشه ی سایت و مشخصاتی که می تونه به ایجاد وب سایت مورد نظر منجر شود، مشغول است.

 

میشه از این مقاله چنین نتیجه ای گرفت که :

طراحی تجربه کاربر فرآیند توسعه و بهبود تعامل با کیفیت بین یک کاربر و تمام جنبه های یک شرکت است.

طراحي تجربه کاربر مسئول دستيابي به فرآيند تحقيق، تست، توسعه، محتوا و نمونه برداري براي رسیدن به نتايج کيفي است.

طراحی تجربه کاربری عمل غیر دیجیتالی (علم شناختی) است، اما عمدتا توسط صنایع دیجیتال استفاده و تعریف شده است.

و

طراحی رابط کاربری مسئول انتقال نقاط قوت برند و دارایی های تصویری یک رابط محصول است تا تجربه ی کاربر رو به بهترین نحو افزایش دهد.

طراحی رابط کاربر فرآیند هدایت بصری کاربر از طریق یک رابط کاربری محصول است که بوسیله ی  عناصر تعاملی و در همه اندازه ها و پلتفرمها انجام میشه.

طراحی رابط کاربری یک زمینه دیجیتالی است که شامل مسئولیت همکاری و کار با توسعه دهندگان یا کدنویسها میشه.

 

فرقی نمیکنه که شما پروژه ای رو شروع کردید یا در حال ساختن محصول خود هستید، مطمئن بشید که به طور کامل طراحی UX و UI رو میشناسید. عدم انجام این کار بعدا عواقب طراحی و حتی مالی به همراه خواهد داشت و این روی کاربران و هزینه ها هم تاثیر می گذاره.